Oorzaken van stress
Oorzaken van stress
Waar komt al die stress toch vandaan? Is dit iets van de moderne tijd of kwam het vroeger ook veel voor?
In tegenstelling tot wat veel mensen denken is stress niet iets wat alleen maar tegenwoordig voorkomt. In de Griekse oudheid was stress al bekend, en de Griekse arts / wijsgeer Homerus schreef er al over. Het begrip "stress" bestond toen uiteraard nog niet en men wist ook niet dat stress een biologisch verschijnsel is. Men geloofde, dat stress de toorn van de goden was.
Zou het vaak voorkomen van stress misschien te maken hebben met de technologische veranderingen van deze tijd? Computers, smartphones, zelf-rijdende auto's zijn zomaar een paar voorbeelden van de digitale revolutie die nu in volle gang is. We worden overspoeld met informatie die we allemaal moeten verwerken en dat kan veel "technostress" opleveren.
De Universiteit van Oxford doet hier onderzoek naar, en wel op een hele bijzondere manier. Professor Shuttleworth bestudeert samen met haar groep hoe mensen de industriële revolutie in de tweede helft van de 19e eeuw ervaren hebben.
Stress in het Victoriaanse tijdperk
De industriële revolutie tussen 1850 en 1900 bracht enorme veranderingen met zich mee. De stroomtrein deed zijn intrede en maakte snelle verbindingen tussen de Engelse steden mogelijk. De telegraaf werd uitgevonden, waardoor je op dezelfde dag uit Amerika antwoord kon krijgen op je vraag die je 's ochtends gestuurd had. Brieven sturen met de boot was niet meer nodig. Fabrieken verschenen en de steden groeiden als kool. Er kwam luchtvervuiling en het werd lawaaierig op straat door nieuwe machines. Over al deze ontwikkelingen maakten mensen zich zorgen.
De onderzoekers uit Oxford hebben veel informatie over stress tijdens de industriële revolutie in Engeland boven water gekregen. Het blijkt, dat mensen bijvoorbeeld veel hinder ondervonden van het toegenomen geluid in de steden. Dit droeg bij aan het idee dat de hersenen en het lichaam niet opgewassen zouden zijn tegen het moderne, jachtige leven. Klinkt bekend?
In het Victoriaanse tijdperk werd zenuwzwakte, of neurasthesie, expliciet toegeschreven aan de moderne tijd. De Amerikaanse arts George Beard beschouwde vele klachten van de Victoriaanse burger als zenuwzwakte. Hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid and concentratieproblemen vielen daar allemaal onder. Hij dacht dat neurasthesie veroorzaakt werd door de stress van het moderne stadsleven en de toegenomen concurrentie tussen bedrijven. Vooral onder de rijkere burgers was deze diagnose in de mode. Als behandeling werd doorgaans een verblijf van drie tot vier maanden aan zee voorgeschreven en nieuwe, vaak alcoholische, drankjes om de zenuwen te kalmeren kwamen op de markt. Laaggeschoolde arbeiders hadden de luxe niet om er eens paar maanden tussenuit te gaan. Zij werkten onder erbarmelijke omstandigheden in de mijnen of de fabrieken.
Hoe ging men om met stress in het Victoriaanse tijdperk?
Er was in de Victoriaanse tijd ook al aandacht om stress-problemen aan te pakken (hoewel de term "stress" toen nog niet bestond). De Britse arts Benjamin Ward Richardson koppelde volksgezondheid aan de toegenomen industrialisatie van de samenleving. Hij nam scherp stelling tegen de uitbuiting van de arbeiders en luchtvervuiling. Volgens hem waren groene steden nodig, compleet met parken om te kunnen ontspannen.
Stress is iets van alle tijden. Grote maatschappelijke veranderingen zoals industrialisering en digitalisering worden als een bedreiging gezien voor de geestelijke gezondheid. Het leven gaat sneller, en kunnen de hersenen de constante informatiestroom wel bijhouden en verwerken?
Stress in onze tijd; de digitale revolutie
Wij staan aan het begin van de digitale revolutie. De computers en smartphones zijn nog maar recentelijk verschenen, maar zijn nu al niet meer weg te denken uit onze samenleving. De ontwikkeling van allerlei soorten robots gaat in hoog tempo verder, en robots zullen straks een belangrijke plaats in de samenleving in gaan nemen. Stress als gevolg van digitalisering zal dan ook eerder toenemen dan afnemen.
Tenslotte zijn er ook nog de zorgen en problemen van alledag. In onze tijd, waarin neoliberalisme de dominante politieke stroming is, en waarin de overheid zich meer en meer terugtrekt, zijn mensen veel meer op zichzelf aangewezen. Werkenden met een zorgtaak voor hulpbehoevende ouderen of kinderen, bijvoorbeeld, ervaren stress als gevolg van tijdgebrek. Zij hebben te weinig tijd voor zichzelf en kunnen zich niet voldoende ontspannen.
