Stress verminderen

Hoe kun je van je stress afkomen? Het is een vraag die veel mensen bezig houdt. Bestaan er technieken om stress te verminderen? Een vlugge zoektocht op internet levert een enorm aantal tips op om stress te reduceren, en veel coaches en experts claimen dat met hun methoden stress binnenkort tot het verleden gaat behoren. Maar hoe komt het dan dat er steeds meer mensen last van stress hebben of een burn-out krijgen? Er zijn daar drie antwoorden op:

  1. Een aantal methoden bestrijdt de symptomen van stress, maar niet de oorzaken. Voorbeeld: ontspanningstechnieken kunnen tijdelijk helpen om je minder gestrest te voelen, maar voorkomt stress niet als je leidinggevende je voor de zoveelste keer met een berg werk opzadelt. Het kan beter zijn om een nieuwe baan te gaan zoeken dan proberen met yoga stress te verminderen.
  2. Methoden evalueren niet mee met nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij. Individualisme, zelf-redzaamheid, hoge werkdruk, en digitale revolutie zijn volgens ons enige kenwoorden van de moderne tijd. Methoden om stress te verminderen kunnen dan op zichzelf goed zijn, maar missen vaak effectiviteit, omdat ze maatschappelijke ontwikkelingen en persoonlijke omstandigheden niet in ogenschouw nemen.
  3. De meeste methoden missen een biowetenschappelijke of psychiatrische basis. Zij missen daarmee de vereiste diepgang om de feitelijke oorzaken van stress te achterhalen. Dit is nodig om stress te kunnen verminderen onder alle omstandigheden. Het belang van stressbiologie voor stressvermindering hebben we tot in detail uitgewerkt in onze werkstress sectie.

De oplossingen om stress te verminderen, die wij op onze website beschrijven, zijn dan ook gebaseerd op de biologie van stress en aangepast aan de moderne tijd.

Maatschappelijk kader

Stress wordt vaak beschouwd als een probleem van het individu. Dit is lang niet altijd correct, omdat de maatschappij een grote invloed heeft op het ontstaan van stress. Om stress effectief te verminderen, door bijvoorbeeld onze biologische benadering van stressproblematiek, zal met maatschappelijke invloeden op stress rekening gehouden moeten worden.

Eén van de van de problemen die aangepakt kunnen worden is het taboe op stress. Onderzoek heeft uitgewezen, dat veel mensen wel over hun stressproblemen willen praten, maar het niet doen omdat ze bang zijn voor de reacties vanuit hun omgeving. Het wordt tijd om het taboe op stress te doorbreken, en duidelijk te maken dat stress niet iets is van de zwakkeren, maar iedereen kan overkomen. Praten over stress kan helpen, en maakt het ook mogelijk om maatregelen te nemen.

Daarnaast zullen we rekening moeten houden met het verdwijnen van collectieve structuren en meer individualisme. Zo zou de zorg voor hulpbehoevende ouderen en kinderen beter georganiseerd kunnen worden. Dit zou ertoe moeten leiden, dat werkenden meer tijd krijgen om hun werk te doen, in de wetenschap dat voor hun dierbaren goed gezorgd wordt. In het huidige politieke klimaat worden ouderenzorg en kinderopvang vooral als kostenpost gezien. Er wordt daarbij voorbij gegaan aan de belangrijke maatschappelijke rol van beiden, en de consequenties van bezuinigingen op stress en stress-gerelateerde gezondheidsproblemen en economische schade door ziekteverzuim.

Tenslotte is de maatschappij nog niet compleet ingericht voor de toegenomen flexibilisering van de arbeidsmarkt.

Inzicht in stressbiologie

Hoe kan kennis over de biologie van stress ons helpen om stress te verminderen? Wat kunnen bavianen ons leren over stress? Of vogels of zelfs vissen?

Vergelijkend onderzoek aan vissen, vogels en zoogdieren heeft laten zien, dat de oorzaken van stress terug te voeren zijn op drie factoren: het al dan niet hebben van controle, sfeer en cultuur, en persoonlijkheid.

Gebrek aan controle kan bijvoorbeeld leiden tot een overvolle agenda. Je beschikbare tijd wordt dan door een ander ingevuld. Het doorbreken van het taboe op stress is een cultuurverandering. Sommige mensen zijn gevoeliger voor stress dan anderen, omdat iedereen een andere persoonlijkheid heeft.

Controle, cultuur en persoonlijkheid zijn daarmee de basis van methoden om efficiënt stress te verminderen.

Vergelijkbare en verschillende hersenstructuren bij mens en dier

De snelle en langzame stressreacties verlopen bij mens en dier grotendeels hetzelfde. De hersengebieden die de stressreacties verzorgen zijn dezelfde, en ook de boodschappermoleculen zijn gelijk. Dit maakt het mogelijk om vergelijkende biologische studies uit te voeren bij mensen en dieren.

De hersenen van mensen zijn echter veel complexer dan die van dieren. Dit is één van de redenen waarom wij mensen een ingewikkelde samenleving hebben kunnen opbouwen. Het geeft ons ook meer mogelijkheden om met stress om te gaan. Dit uit zich vooral in emoties die met stress samen gaan en in de mogelijkheden die we hebben om een stressor te lijf te gaan. Wij kunnen beredeneren waarom we stress hebben en hoe we stress kunnen verminderen, we hebben er gevoelens bij die kunnen helpen om stress te verminderen, en we zijn goed in het zoeken van hulp in ons sociale netwerk. Dit leidt ertoe dat een grote meerderheid van de mensen geen last heeft van langdurige stress en depressies, ondanks de complexiteit van onze maatschappij en alle nieuwe digitale ontwikkelingen van deze tijd.

Samenvattend: de stressreacties zijn een soort van output-systeem dat bij mens en dier sterk vergelijkbaar is. Onderzoek bij dieren kan daarom helpen om te begrijpen wat stress is en hoe je stress kunt verminderen. Methoden om stress te verminderen zullen echter rekening moeten houden met de grotere complexiteit van de hersengebieden ons mensen eigen is.

definitie van stress

De definitie van stress

Wat de biologie onder het begrip "stress" verstaat

lees meer
oorzaken van stress

Psychosociale stress

Meestal zijn de oorzaken van stress van psychosociale aard

Lees meer
stress schaadt de gezondheid

Gezondheidsproblemen

Chronische stress kan gezondheid in gevaar brengen

Lees meer